Με πρωτοβουλία του
Μάνου Χατζιδάκι διοργανώθηκαν οι
Α’ Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας το
1981, οι οποίοι μεταδόθηκαν ζωντανά από την
ΕΡΤ στις 26-27 Σεπτεμβρίου. Ήταν η περίοδος κατά την οποία ο Χατζιδάκις ήταν διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Είχαν προηγηθεί το 1979 οι Μουσικές Γιορτές των Ανωγείων και το 1980 και 1981 ο Μουσικός Αύγουστος στο Ηράκλειο της Κρήτης, δράσεις ενδεικτικές του οράματος του Χατζιδάκι για πολιτιστικές παρεμβάσεις με στόχο την προώθηση της μουσικής παράδοσης και των σύγχρονων μουσικών τάσεων, αλλά και την ανάδειξη των αξιόλογων Ελλήνων συνθετών, στιχουργών και ερμηνευτών που αδυνατούσαν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Οι Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού είχαν αφενός στόχο να προβάλλουν τους νέους δημιουργούς στα ελληνικά μουσικά πράγματα, αφετέρου ήταν και μία έμμεση απάντηση στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, που διεξαγόταν κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη και το οποίο διένυε τα χρόνια της παρακμής του.
Στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού του 1981 κατά την προκριματική φάση οι ενδιαφερόμενοι έστελναν μέχρι δύο ηχογραφημένα τραγούδια στο Τρίτο Πρόγραμμα. Η τελική επιλογή των τριάντα τραγουδιών από το σύνολο των
448 συμμετοχών έγινε από τον
Χατζιδάκι μαζί με τους
Νίκο Κυπουργό και
Γιώργο Κουρουπό. Η ενημέρωση των συμμετεχόντων για την τελική επιλογή και την πρόκριση των τραγουδιών τους έγινε τηλεφωνικώς επίσης από τον ίδιο τον Χατζιδάκι. Τα τραγούδια αυτά παρουσιάστηκαν στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας το Σαββατοκύριακο 26-27 Σεπτεμβρίου και σε ζωντανή μετάδοση από την κρατική τηλεόραση της ΕΡΤ, στις 10 το βράδυ, με παρουσιαστή τον στιχουργό, δημοσιογράφο και ραδιοφωνικό παραγωγό,
Άρη Δαβαράκη. Την κριτική επιτροπή αποτελούσαν οι
Ελένη Βλάχου, Νίκη Γουλανδρή, Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Κουρουπός, Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος, Διονύσης Σαββόπουλος, Κική Μορφονιού, Γιάννης Τσαρούχης και Μάνος Χατζιδάκις. Τα τραγούδια του διαγωνισμού κυκλοφόρησαν τον Δεκέμβριο του 1981 σε διπλό δίσκο με τίτλο «Κέρκυρα '81 - Αγώνες ελληνικού τραγουδιού» από την MINOS, με διεύθυνση ορχήστρας και διεύθυνση παραγωγής του Μάνου Χατζιδάκι.
Στο διάλλειμα εμφανίστηκαν εκτός διαγωνισμού και ο
Μανώλης Ρασούλης και η Βάσω Αλλαγιάννη για να ερμηνεύσουν το τραγούδι «Αχ! Ελλάδα σ’ αγαπώ». Πέρα από τους νικητές των αγώνων, δόθηκε η ευκαιρία σε νέους μουσικούς και ερμηνευτές όπως ο
Ηρακλής Πασχαλίδης, ο Γιώργος Μακρής, ο Χάρης Καβαλιεράτος, ο Ηλίας Λιούγκος, ο Λάκης Παπαδόπουλος, ο Βαγγέλης Γερμανός, ο Βασίλης Λέκκας, η Τάνια Τσανακλίδου, η Ισιδώρα Σιδέρη, η Κρίστη Στασινοπούλου να παρουσιάσουν τη δουλειά της και να ερμηνεύσουν τραγούδια, μάλιστα μερικοί από αυτούς εμφανιζόμενοι για πρώτη φορά στο ευρύτερο κοινό.
Οι νικητές των αγώνων ήταν οι εξής:
Το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε στο τραγούδι «
ΔΙΚΑΙΩΣΗ», σύνθεση και τραγούδι της
Ηδύλης Τσαλίκη σε ποίηση του Κώστα Καρυωτάκη. Το τραγούδι «
ΟΔΟΣ ΣΑΝΤΑΡΟΖΑ» κέρδισε το δεύτερο βραβείο με συνθέτη, στιχουργό και τραγουδιστή τον
Βασίλη Νικολαΐδη. Το τρίτο βραβείο δόθηκε στον
Σταύρο Παπασταύρου (σύνθεση, στίχοι, τραγούδι) για το τραγούδι «
ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΡΧΗ».
Συνολικά τα τριάντα τραγούδια που συμμετείχαν:
- ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΚΑΡΙΜΠΑ, Συνθέτης: Γιώργος Μακρής. Στίχοι: Γιώργος Μακρής. Τραγούδι: Γιώργος Μακρής
- Η ΚΥΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΚΑΡΙΑ, Συνθέτης: Ηρακλής Πασχαλίδης. Στίχοι: Ηρακλής Πασχαλίδης. Τραγούδι: Χρήστος Στέργιογλου
3.
Η ΑΓΑΠΗΤΙΚΙΑ ΜΟΥ, Συνθέτης: Χάρης Καβαλιεράτος. Στίχοι: Χάρης Καβαλιεράτος. Τραγούδι: Γιώργος Φιλιππάκης - Χάρης Καβαλιεράτος
- ΝΥΧΤΩΔΙΑ, Συνθέτης: Μιχάλης Τερζής, στίχοι: Άκος Δασκαλόπουλος, τραγούδι: Κρίστη Στασινοπούλου
- ΕΠΕΣΤΡΕΦΕ, Συνθέτης: Λ. Αδαμόπουλος, ποίηση: Κωνσταντίνος Καβάφης, τραγούδι: Ηλίας Λιούγκος
- ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΡΧΗ (3ο βραβείο), Συνθέτης: Σταύρος Παπασταύρου, στίχοι: Σταύρος Παπασταύρου, τραγούδι: Σταύρος Παπασταύρου
7 .
ΓΙΑ ΝΑ Σ’ ΑΚΟΥΜΠΩ ΣΤΟΝ ΩΜΟ, Συνθέτης: Τάσος Μελετόπουλος, στίχοι: Άρης Δαβαράκης, τραγούδι: Τάνια Τσανακλίδου
- ΔΩΜΑΤΙΟ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΟ, Συνθέτης: Βασίλης Νικολαϊδης, στίχοι: Βασίλης Νικολαϊδης, τραγούδι: Βασίλης Νικολαϊδης
- ΔΙΚΑΙΩΣΗ (1ο βραβείο), Συνθέτης: Ηδύλη Τσαλίκη, ποίηση: Κώστας Καρυωτάκης, τραγούδι: Ηδύλη Τσαλίκη
- ΜΙΚΡΗ ΠΡΑΣΙΝΗ ΘΑΛΑΣΣΑ, Συνθέτης: Αντρέας Αδαμόπουλος, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης, τραγούδι: Βασίλης Λέκκας
- ΤΡΑΓΟΥΔΙ, Συνθέτης: Ηρακλής Πασχαλίδης, στίχοι: Ηρακλής Πασχαλίδης, τραγούδι: Χρήστος Στέργιογλου
- ΟΔΟΣ ΣΑΝΤΑΡΟΖΑ (2ο βραβείο), Συνθέτης: Βασίλης Νικολαϊδης, στίχοι: Βασίλης Νικολαϊδης, τραγούδι: Βασίλης Νικολαϊδης
- ΚΑΙ ΘΑ ΧΑΘΩ, Συνθέτης: Λάκης Παπαδόπουλος, στίχοι: Κυριάκος Ντούμος, τραγούδι: Ισιδώρα Σιδέρη
- ΧΟΡΟΣ ΣΥΡΤΟΣ, Συνθέτης: Χρύσανθος Μουζακίτης, ποίηση: Γιάννης Σκαρίμπας, τραγούδι: Νικόλας Μητσοβολέας
15.
ΤΑΧΑ ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΘΑ ΖΗΣΩ, Συνθέτης: Παντελής Παλαμίδης, στίχοι: Παντελής Παλαμίδης, τραγούδι: Ηλίας Λιούγκος
- ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ, Συνθέτης: Ηδύλη Τσαλίκη, στίχοι: Ναζίμ Χιχμέτ, τραγούδι: Ηδύλη Τσαλίκη
17.
Ο ΛΑΘΡΟΒΙΟΣ, Συνθέτης: Βαγγέλης Γερμανός, στίχοι: Βαγγέλης Γερμανός, τραγούδι: Βαγγέλης Γερμανός
- ΜΙΚΡΟ ΕΡΩΤΙΚΟ, Συνθέτης: Πέτρος Δουρδουμπάκης, στίχοι: Πέτρος Δουρδουμπάκης, τραγούδι: Βασίλης Λέκκας
- ΑΝ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΤΥΧΑΙΟΣ, Συνθέτης: Νίκος Οικονόμου, στίχοι: Γιώργος Θεοχάρης, τραγούδι: Κώστας Ζηβόπουλος
- ΧΑΜΟΓΕΛΟ, Συνθέτης: Μ. Μωϋσίδης, ποίηση: Κώστας Καρυωτάκης, τραγούδι: Μαριάννα Παγκάκη
- ΘΟΛΟΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ, Συνθέτης: Σταύρος Παπασταύρου, στίχοι: Σταύρος Παπασταύρου, τραγούδι: Σταύρος Παπασταύρου
22.
Ω! ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΜΩΝ ΜΟΥ, Συνθέτης: Γιώργος Μακρής, στίχοι: Γιώργος Μακρής, τραγούδι: Γιώργος Μακρής
- Ο ΦΥΓΑΣ, Συνθέτης: Νίκος Μωραϊτόπουλος, στίχοι: Νίκος Μωραϊτόπουλος, τραγούδι: Νίκος Μωραϊτόπουλος
- ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ, Συνθέτης: Χρήστος Κυριαζής, στίχοι: Χρήστος Κυριαζής, τραγούδι: Βασίλης Λέκκας
25.
ΣΤΑΛΕΣ ΒΡΟΧΗΣ, Συνθέτης: Στέφανος Δεκεριάν, στίχοι: Στ. Σταύρου, τραγούδι: Πένυ Ξενάκη
- ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΖΩΗ, Συνθέτης: Γιώργος Μελέκης, στίχοι: Κώστας Ρουβινέτης, τραγούδι: Ηλέκτρα - Γιώργος Μελέκης
- ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ’ΣΟΥΝ ΕΔΩ, Συνθέτης: Τάκης Μπινιάρης, στίχοι: Θέμης Τασούλης, τραγούδι: Τάκης Μπινιάρης
- ΣΤΟ ΣΤΑΘΜΟ ΛΑΡΙΣΗΣ, Συνθέτης: Λάκης Παπαδόπουλος, στίχοι: Κυριάκος Ντούμος, τραγούδι: Καίτη Χαρτόσια
- ΔΩΣΕ ΜΟΥ ΕΜΕΝΑ ΛΙΓΟ ΓΕΛΙΟ, Συνθέτης: Λευτέρης Σκαμάγκας, στίχοι: Βεατρίκη Κατμαδά, τραγούδι: Άννα Βασαλάκη, Γ. Κοντόπουλος, Αρης Πετρίδης
- ΚΑΜΙΚΑΖΙ, Συνθέτης: Γιώργος Μελέκης, στίχοι: Άρης Πάνου, τραγούδι: Ηλέκτρα, Γιώργος Μελέκης
Το
Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή τη συμπλήρωση
41 ετών από τους πρώτους
Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού στην Κέρκυρα το 1981, παρουσιάζει την εκπομπή:
Α’ ΑΓΩΝΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ – ΚΕΡΚΥΡΑ 26-27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1981
(video)
Παρακολουθούμε την δεύτερη ημέρα των πρώτων
Αγώνων Ελληνικού Τραγουδιού στις
27 Σεπτεμβρίου 1981 στο
Δημοτικό Θέατρο της Κέρκυρας όπως αυτοί μεταδόθηκαν ζωντανά από την ΕΡΤ.
Η εκπομπή ξεκινάει με πλάνα του κοινού και της ορχήστρας εντός του θεάτρου. Ο παρουσιαστής των αγώνων, στιχουργός και δημοσιογράφος,
Άρης Δαβαράκης, παρουσιάζει την κριτική επιτροπή αποτελούμενη από τους
Ελένη Βλάχου, Νίκη Γουλανδρή, Νίκο Γκάτσο, Γιώργο Κουρουπό, Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος, Διονύση Σαββόπουλο, Κική Μορφονιού, Γιάννη Τσαρούχη και με πρόεδρό της τον Μάνο Χατζιδάκι, η οποία επέλεξε τα 15 τραγούδια που προκρίθηκαν και τα οποία θα ερμηνευθούν ζωντανά από τους δημιουργούς τους.
Αμέσως μετά ο Μάνος Χατζιδάκις, μιλάει για τους αγώνες, εκφράζει την ελπίδα να καθιερωθούν ως θεσμός στην Κέρκυρα για πολλά χρόνια. Μιλάει για την κρίση του ελληνικού τραγουδιού και εξηγεί ότι δεν φταίει η τηλεόραση και τα ΜΜΕ, ούτε οι δισκογραφικές εταιρείες, ούτε οι πολυεθνικές εταιρίες, σχολιάζει την άποψη ότι ο κόσμος βαρέθηκε το πολιτικό τραγούδι και προτιμάει το ερωτικό και εξηγεί ότι το ένα είδος συνδέεται άρρηκτα με το άλλο και ότι στην Ελλάδα συγχέεται από τους συνθέτες η έννοια του πολιτικού με εκείνη του καιροσκοπικού και του ερωτικού με εκείνη του αισθηματικού. Στέκεται στον σνομπισμό, όπως αναφέρει, μιας μερίδας του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης και το ρόλο του Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Εξηγεί ότι οι αγώνες πραγματοποιούνται γιατί υπήρχε η ανάγκη αντίδρασης προκειμένου να επιδιωχθεί ένα σύγχρονο νεοελληνικό τραγούδι, χωρίς σκοπιμότητες και εκπροσωπώντας την ευαισθησία των καλλιτεχνών. Η μουσική αυτή, σύμφωνα με τον Χατζιδάκι, επιλέγεται όχι για να διασκεδάσει αλλά για να αναδείξει την ποιότητα των νέων Ελλήνων μουσικών. Στόχος των αγώνων και της προσπάθειας όσων τους στηρίζουν είναι να γεννηθεί ένα καινούριο λαϊκό τραγούδι. Ο Χατζιδάκις μιλάει για την επιλογή τριάντα τραγουδιών από τα 448 που υποβλήθηκαν ως συμμετοχές. Αυτά τα τριάντα τραγούδια παρουσιάστηκαν το προηγούμενο βράδυ και ο Μ. Χατζιδάκις ανακοινώνει την επικείμενη κυκλοφορία διπλού δίσκου με όλα αυτά τα μουσικά έργα. Την δεύτερη ημέρα των αγώνων εξηγεί ότι θα παρουσιαστούν δεκαπέντε από αυτά τα τραγούδια ως τα καλύτερα και διαβάζει τους τίτλους των τραγουδιών που επέλεξε η επιτροπή:
«Τάχα μάνα μου θα ζήσω», «Νυχτωδία», «Κυριακή απόγευμα», «Καμικάζι», «Ο λαθρόβιος», «Και θα χαθώ», «Αν δεν είσαι τυχαίος», «Έπρεπε να ‘σουν εδώ», «Τραγούδι», «Οδός Σανταρόζα», «Απ’ την αρχή», «Για να σ’ ακουμπώ στον ώμο», «Δικαίωση», «Ω Δέσποινα των λογισμών», «Ο Φυγάς».
Ο Χατζιδάκις κλείνοντας εξηγεί ότι τα υπόλοιπα τραγούδια θα πάρουν αργυρό μετάλλιο της πόλης της Κέρκυρας για την ποιότητα που έδωσε η συμμετοχή τους στους αγώνες, ενώ προαναγγέλλει την εκτέλεση των δεκαπέντε προαναφερθέντων τραγουδιών.
Ο Άρης Δαβαράκης παρουσιάζει τα τραγούδια και αναφέρει ότι στο διάλειμμα θα εμφανιστεί η
Χορωδία του Τρίτου Προγράμματος και την
Οπισθοδρομική Κομπανία. Ακολουθώντας την προαναφερθείσα σειρά και με μοναδική εξαίρεση το τραγούδι του Β. Γερμανού το οποίο παρουσιάζεται για τεχνικούς λόγους πρώτο, παρακολουθούμε τους μουσικούς να ερμηνεύουν τα δεκαπέντε τραγούδια. Αμέσως μετά ο Άρης Δαβαράκης ανακοινώνει ότι η επιτροπή θα αποσυρθεί για να αποφασίσει την απονομή των τριών πρώτων βραβείων. Ο
Μανώλης Ρασούλης και η Βάσω Αλλαγιάννη ερμηνεύουν τραγούδι τους «Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ», το οποίο γράφτηκε για τους εν λόγω αγώνες, και παρουσιάστηκε εκτός συναγωνισμού. Αμέσως μετά γίνεται διάλειμμα.
Επιστρέφοντας στην μετάδοση των αγώνων, ο Άρης Δαβαράκης περιγράφει το μουσικό πρόγραμμα που ακολουθεί με την
«Οπισθοδρομική κομπανία» με τον Στράτο Στρατηγόπουλο στην κιθάρα, τον Λάμπρο Καρέλα στο ακορντεόν, την Ελένη Καλαντζοπούλου στο κλαρίνο, την Ελευθερία Αρβανιτάκη στο τραγούδι, τον Γιάννη Εμμανουηλίδη στο μπουζούκι και τον Άγγελο Σφακιανάκη στον μπαγλαμά και τα κρουστά. Ερμηνεύουν λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια, όπως «Ήσουνα τι ήσουνα», «Ηλιοβασίλεμα σωστό», «Ντροπιασμένος στη ζωή», «Αργοσβήνεις μόνη», «στη μαγεμένη Αραπιά», «Σεράχ», «Είσαι η ζωή μου», «Άμα θες να φύγεις, φύγε», «Φύγε κι άσε με» και «Σήκω χόρεψε κουκλί μου». Ακολουθεί η
Χορωδία του Τρίτου Προγράμματος, με σολίστ την υψίφωνο
Misa Ikeutsi και διευθυντή τον
Αντώνη Κοντογεωργίου, η οποία παρουσιάζει μια ενότητα με τέσσερα τραγούδια από το «Άξιον Εστί» του Μίκη Θεοδωράκη, «Ανοίγω το στόμα μου», «Με το λύχνο του άστρου», «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ», «Ένα το χελιδόνι». Ακολουθεί μια δεύτερη ενότητα με μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, έξι τραγούδια από τον «Κύκλο με την κιμωλία» του Μπρεχτ σε μετάφραση Οδ. Ελύτη και χορωδιακή επεξεργασία του Γιώργου Κουρουπού: «Τέσσερις στρατηγοί κινάν και παν», «Ανάγκη να σε πάρω εγώ», «Μια φορά κι έναν καιρό» «Γιατί τα παλικάρια μας», «Την ώρα που ο λεβέντης στον πόλεμο κινούσε» και «Ο κόσμος έγινε άνω κάτω».
Ο Άρης Δαβαράκης ανακοινώνει ότι η επιτροπή είναι έτοιμη να αναγγείλει τα αποτελέσματα, αλλά θα προηγηθεί η απονομή τιμητικών βραβείων σε όσους συμμετείχαν αλλά δεν επιλέχθηκαν στα δεκαπέντε καλύτερα, από τον δήμαρχο Κερκυραίων
Γιάννη Κούρκουλο. Ο
Γιώργος Μακρής, ο Σταύρος Παπασταύρου, ο Ηρακλής Πασχαλίδης, η Ηδύλη Τσαλίκη, ο Χάρης Καβαλιεράτος, ο Λάκης Παπαδόπουλος, ο Γιώργος Μελέκης, ο Μάρκος Μωϋσίδης, ο Λευτέρης Σκαμάγκας, ο Βασίλης Νικολαΐδης, ο Ανδρέας Αδαμόπουλος, ο Χρύσανθος Μουζακίτης, ο Στέφανος Δεκεριάν, ο Λουκάς Αδαμόπουλος και ο Πέτρος Δουρδουμπάκης καλούνται στη σκηνή να παραλάβουν τα βραβεία για τα τραγούδια που δεν προκρίθηκαν στα δεκαπέντε καλύτερα.
Ο Μάνος Χατζιδάκις αναγγέλλει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού σύμφωνα με την απόφαση της επιτροπής των αγώνων. Υπογραμμίζει το υψηλό επίπεδο όλων των τραγουδιών και αναφέρει τα τρία που ξεχώρισαν:
Το πρώτο βραβείο για τη «Δικαίωση» της Ηδύλης Τσαλίκη, το δεύτερο για το «Οδός Σανταρόζα» του Βασίλη Νικολαΐδη και το τρίτο στο τραγούδι «Απ’ την αρχή» του Σταύρου Παπασταύρου.
Παρουσίαση: Άρης Δαβαράκης
Τηλεσκηνοθεσία: Γιώργος Δάμπασης
Ημερομηνία τηλεοπτικής προβολής: 27 Σεπτεμβρίου 1981
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr
